Echtparen in een agrarisch gezin werken vaak samen in een maatschap die het bedrijf exploiteert. Het bedrijfsopvolgende kind groeit wordt vrijwel altijd ook partner in de maatschap. Bij overlijden van een van zijn ouders blijft dan een maatschap tussen de andere ouder en het kind over. Na overlijden van de andere ouder is dan de vraag hoe het aandeel van de laatstoverleden ouder bij het kind terecht kom.
Gelukkig werken in heel veel gevallen de andere erfgenamen mee aan een soepele en betaalbare overgang van die aandelen uit de nalatenschap naar de bedrijfsopvolger. De vraag is of u dat kunt afdoen met de belastinginspecteur of dat daar ook de kantonrechter zijn zegje over moet doen. In een concrete situatie hebben de erfgenamen – die de wens van de bedrijfsopvolger ondersteunden – de kantonrechter gevraagd om de goederen uit de maatschap voor een schappelijke prijs aan de opvolger over te dragen. Zij wilden hiermee bewerkstelligen dat de overdracht van de maatschapsgoederen uit de nalatenschap plaats zou vinden in het kader van de bedrijfsopvolgingsregeling. Zij kozen deze weg via de kantonrechter omdat de Belastingdienst had aangegeven dat dit nodig zou zijn om de onderneming uit de nalatenschap naar de opvolger te laten overgaan.
De kantonrechter dacht daar anders over. Die komt alleen aan bod als het opvolgende kind of een van zijn broers of zussen zou vragen om een van de andere rechthebbenden te verplichten tot overdracht tegen een redelijke prijs. De kantonrechter komt er eigenlijk alleen maar aan te pas als er onderling tussen het betreffende kind en een of meer andere rechthebbenden. Omdat er in deze concrete situatie helemaal geen geschil was, lag er ook geen taak voor de kantonrechter.
Bij een geschil is het de taak van de kantonrechter om een beslissing te nemen over de waarde van een onderneming, Dat heeft nogal wat fiscale gevolgen. Als erfgenamen en andere rechthebbenden het echter eens zijn over de overdrachtsprijs, en die prijs flink afwijkt van de werkelijke waarde, ligt de beoordeling daarvan bij de Belastingdienst.