Discussie over wilsbekwaamheid voorkomen met tijdig levenstestament

Als een dergelijke vraag wordt gesteld zal de notaris altijd moeten nagaan of iemand nog wilsbekwaam is of dat niet meer is. Het notariaat heeft om dat te beoordelen een speciaal stappenplan ontwikkeld. De persoon in kwestie dient immers zelf in staat te zijn om beslissingen te nemen en de gevolgen daarvan te overzien op bijvoorbeeld financieel of medisch gebied.

Uitgangspunt is dat iemand wilsbekwaam is totdat het tegendeel blijkt. Als iemand de diagnose dementie heeft gekregen of als iemand een beroerte heeft gehad betekent dat niet automatisch dat diegene direct niet meer wilsbekwaam is. Als je er op tijd bij bent kan diegene nog veel zaken zelf regelen.
De notaris zal met de persoon “onder vier ogen” een gesprek hebben zodat eventuele beïnvloeding door derden kan worden beperkt. In dat gesprek zal de notaris aan hem of haar vragen om in de eigen woorden te vertellen wat hij of zij graag geregeld en vastgelegd wil hebben. Ook kan worden gevraagd of hij of zij kan omschrijven wat de gevolgen kunnen zijn als er niets wordt vastgelegd. Vaak kan zo’n gesprek ook in de eigen woonomgeving worden gevoerd, daar is men het meest op zijn gemak. Als blijkt dat iemand het niet helemaal begrijpt of vergeetachtig is en dus onvoldoende of niet kan vertellen wat hij wil zal de notaris de akte niet kunnen tekenen. Wel kan de notaris nog een gespecialiseerde arts (dus niet de huisarts of een behandelend arts ) om een psychiatrisch/geriatrisch oordeel vragen. In het door de arts opgestelde rapport staat of de persoon nog wilsbekwaam is en in staat een akte op te stellen.
Als toch sprake is van wilsonbekwaamheid kan er geen testament of levenstestament meer worden gemaakt en resten er drie mogelijkheden om diegene nog te vertegenwoordigen. Dit kan dan door bij de kantonrechter een verzoekschrift in te dienen om als bewindvoerder, curator of mentor te worden benoemd. Wie dat wordt, daar heeft u dan zelf geen invloed meer op. Het ook niet altijd zo dat de kantonrechter automatisch de partner of de kinderen benoemt. De benoemde beschermingsbewindvoerder beheert het geld en de goederen van de betrokkene. De mentor beslist over de verzorging, verpleging, behandeling of begeleiding van de betrokkene.

Om zelf de regie te houden over hoe u de zaken geregeld wilt hebben en wie dat dan voor u mag doen als uw vertegenwoordiger is het dus zaak om tijdig naar de notaris te gaan.

In het levenstestament wijst u iemand aan die namens u beslissingen mag nemen als u daar zelf niet meer toe in staat bent (de gevolmachtigde). Als de volmacht nodig is omdat u zelf niet meer in staat bent om uw belangen te behartigen en er ook geen vooruitzicht is dat het beter wordt, kunt u het beste een algemene volmacht geven. De gevolmachtigde mag onder meer uw bankzaken regelen, vermogen beleggen, een woning aan of verkopen, belastingaangiften regelen, verzekeringen afsluiten en eventueel schenkingen doen.

Ook kunnen allerlei zaken over de geneeskundige behandelovereenkomst worden vastgelegd. De gevolmachtigde mag onder meer beslissen over geneeskundig onderzoek of behandelingen, mag het medisch dossier inzien en mag beslissen over het doorgeven van medische gegevens aan anderen.
Naast het vastleggen van de volmacht kunt u in het levenstestament ook een niet-behandelen/of een niet reanimeren afspraak vastleggen.

De notaris staat bij het ondertekenen van de akte garant voor de bewijskracht van de akte en de opname in een landelijk register, de wil van de persoon en de wilsbekwaamheid van de persoon. Opname in een landelijk register heeft als groot voordeel dat de akte niet zoekraakt en landelijk opvraagbaar is.