Soms verwachten mensen – of menen ze te weten – dat zij in het testament van ouders, broer, zus, oom of tante als erfgenaam zijn vermeld. Zij komen maar al te vaak van een koude kermis thuis.

De verwachting is niet altijd onterecht, zeker niet als de betreffende persoon ooit heeft laten weten dat zij (een deel van) de erfenis zullen krijgen. Met herroeping van een testament bij de notaris is dat weer zonder problemen teniet te doen.

Voor wie de verwachting niet uitkomt, is dat nogal eens reden om het laatste testament nietig te laten verklaren en inzage te eisen in het herroepen testament. Elke notaris zal een dergelijk verzoek weigeren en vindt de rechter achter zich.

De vrijheid om een testament te maken is in ons land een groot goed. Alles wat een notaris daarover te horen krijgt, valt onder diens geheimhoudingsplicht, zodat degene die een testament opmaakt er ook van mag uitgaan dat zijn of haar afwegingen niet aan derden worden doorgegeven.

De notaris mag alleen een uittreksel van het laatst gemaakte testament geven aan mensen die voor dat specifieke deel rechten ontlenen aan dat testament.

Wilt u meer weten over het opmaken of herroepen van een testament? Bel ons voor het maken van een afspraak.

Als ondernemer bent u dag en nacht bezig met uw bedrijf, bezig met uw product of dienst. Ondernemen is ook vooruitzien, en dat niet alleen over uw product of dienst, maar ook over de continuïteit van uw bedrijf. Dat is niet alleen van belang in verband met mogelijk overlijden, maar ook met het niet meer kunnen functioneren vanwege een ongeval of ziekte. In een testament in combinatie met een levenstestament kunt u ook op deze vlakken vooruitziend ondernemer zijn. Tijdig zaken vastleggen over vermogensoverdracht is het devies.

Meestal wordt er pas nagedacht over nalatenschap als een ondernemer zijn of haar bedrijf gaat verkopen of overdragen. Dan moeten in korte tijd mogelijke keuzes voor testamenten, huwelijkse voorwaarden, schenkingen en nalatenschap tegen elkaar worden afgewogen. Zorgvuldigheid is onder tijdsdruk ver te zoeken en daarmee is de financiële toekomst zowel privé als zakelijk niet optimaal geregeld.

In de praktijk blijkt dat ondernemers rond hun zestigste een goedlopend bedrijf en een goed vermogen hebben opgebouwd. Terwijl testamenten en huwelijkse voorwaarden soms wel twintig tot veertig jaar oud zijn en op een heel andere situatie toegesneden. Bovendien zijn de fiscale regels nogal eens veranderd. Daar bovenop komt nog de vaak veranderde gezinssamenstelling. Het zijn stuk voor stuk argumenten om jaren daarvoor al na te denken over hoe het verder moet met de onderneming (verkoop/overdracht) en met de privé situatie: verdeling van vermogen, actualisering van testamenten, het opstellen van levenstestamenten, regelingen voor kinderen en kleinkinderen. Daarbij komt ook de vraag op uw bord of u wilt schenken (bij leven) of nalaten (verdeling pas na overlijden). Schenken bijvoorbeeld kan gunstiger voor u en voor de begunstigden uitpakken in verband met de jaarlijkse schenkings-vrijstelling en lage belastingtarieven. Dat scheelt uw erfgenamen een flink deel op de erfbelasting.

Bedrijfsoverdracht

Veel bedrijven zijn familiebedrijf. Bedrijfsoverdracht binnen de familie maakt het voorgaande extra complex. Nog een reden om vroeg te beginnen met nadenken en keuzes maken. Het gaat daarbij ook om het betrekken van de kinderen die niet de bedrijfsopvolger zijn.

Wat moet er gebeuren als u langdurig ziek wordt of zelfs wilsonbekwaam? Ook dat vraagt tijdige regeling en vastlegging van uw wensen en afspraken met betrokkenen.

Ons advies: Overweeg elke vijf jaar of de vastgelegde wensen en afspraken nog passen bij uw mogelijk veranderde situatie en toekomstplannen. Wilt u als ondernemer meer weten over bedrijfsoverdracht en nalatenschapsregelingen? Bel ons voor het maken van een afspraak.

Een periodiek verrekenbeding in huwelijkse voorwaarden bevat afspraken tussen partners om het overgespaarde inkomen periodiek met elkaar de verrekenen, vrijwel altijd jaarlijks. Wordt er niet jaarlijks verrekend, dan zijn bij een echtscheiding of overlijden de rapen gaar. De financiële nadelige gevolgen zijn dan niet te overzien.

Rechters hebben zich al talloze keren uitgesproken in zaken waarin niet jaarlijks was verrekend. De lijn in die uitspraken is dat het vermogen moet worden verdeeld op een manier alsof partners in gemeen-schap van goederen waren getrouwd. Desondanks blijkt in de praktijk dat de jaarlijkse verrekening in veel huwelijken nooit wordt uitgevoerd.

Uit de rechtspraak blijkt dat het jaarlijks goed verrekenen van overgespaard inkomen heel nauw luistert. Als u daar tegenop ziet of het niet kunt nakomen, neem dan contact met ons op om beter uitvoerbare alternatieven te bespreken en vast te leggen.

Let op met het doen van giften na afloop van de looptijd van in schenkingsakten vastgelegde periodieke giften. Die giften worden dan niet meer gedaan op basis van de schenkingsakte gedaan. Ze voldoen daarmee niet meer aan de voorwaarden voor aftrek als periodieke gift

In een schenkingsakte worden periodieke (meestal jaarlijkse) giften overeengekomen met een ontvangende persoon of instelling voor een bepaalde periode, meestal vijf jaar. Als u na die periode de giften als vanouds blijft maken zonder daarvoor een nieuwe schenkingsakte te laten opstellen, zijn die giften niet meer aftrekbaar van de inkomstenbelasting.

Periodieke giften komen in aanmerking voor belastingaftrek als zij gebaseerd zijn op een in een notariële of onderhandse akte van schenking aangegane verplichting om jaarlijkse uitkeringen te doen gedurende vijf jaar of meer. Pas als daarna opnieuw een nieuwe schenkingsakte wordt opgemaakt, komen de giften opnieuw in aanmerking voor belastingaftrek.

Wilt u meer weten over aftrekbare periodieke giften? Bel ons voor het maken van een afspraak.

De grootste angst van de ondernemer is vaak een faillissement, ondanks dat de kans op een faillissement helemaal niet zo groot is, blijkt uit de praktijk. Zowel de wijze waarop u uw bedrijf hebt vormgegeven, de wijze waarop u uw privérelatie hebt vormgegeven als de wijze waarop u verzekerd bent zijn van belang voor de inschatting van het risico van het kwijtraken van uw gehele vermogen bij faillissement.

Als u onderneemt in een vennootschap onder firma of eenmanszaak dan kunnen schulden worden verhaald op uw gehele vermogen. Als u dat risico wilt vermijden kunt u overwegen te gaan ondernemen in bijvoorbeeld een besloten vennootschap. Dan ligt in principe het risico bij de besloten vennootschap ligt en niet bij uzelf. Hierbij geldt wel dat het fiscaal soms aantrekkelijker is om te ondernemen in een vennootschap onder firma. U zult dan een belangenafweging moeten maken tussen fiscale optimalisatie en risico afdekking.

Als u bent getrouwd in gemeenschap van goederen is er meer verhaalsmogelijkheid dan wanneer u niet getrouwd bent of huwelijkse voorwaarden hebt gemaakt. Wat wel gebeurt is dat er soms vermogensbestanddelen op naam van de partner worden gezet om daarmee te voorkomen dat die vermogensbestanddelen in een faillissement worden meegezogen. Realiseer u dan wel dat echtscheiding of uit elkaar gaan vaak een veel groter risico is dan een faillissement.

Als u een risico hebt verzekerd, dan is dat risico afgedekt en kunt u door dat risico niet meer in de gevarenzone komen. Wat u wel en wat je niet verzekert is wederom een kwestie van risico analyse, het verzekeren van dingen die toch niet gebeuren is redelijk zinloos. Maar een groot risico niet verzekeren is zeker niet handig.

Laat u voldoende voorlichten en probeer mogelijke risico’s zo adequaat mogelijk in te schatten. Wilt u er meer over weten? Bel ons voor een afspraak.

De meeste testamenten hebben een zogenaamde 30-dagenclausule. Met die clausule wordt voorkomen dat, wanneer ouders binnen 30 dagen na elkaar overlijden, er meerdere keren erfbelasting moet worden betaald. Met de clausule hoeft er maar één meer erfbelasting te worden afgedragen.

Met een 30-dagenclausule regelt u dat wanneer uw partner binnen 30 dagen na u komt te overlijden, de erfenis direct doorgaat naar de erfgenaam van uw partner. Deze clausule hoeft niet uitdrukkelijk te worden opgenomen in het testament, omdat de wet al bepaalt dat dit automatisch zo geldt. Dat wordt ander ingeval van samengestelde gezinnen. U loopt dan het risico dat het erfdeel van de eerstoverleden partner niet naar zijn of haar eigen kinderen gaat, maar naar de stiefkinderen.

In dat geval geldt ook de wettelijke regel dat een erfgenaam geen erfbelasting hoeft te betalen bij overlijden binnen 30 dagen na de erflater.

Wilt u meer weten over de 30-dagenclausule en de in dat geval te betalen erfbelasting? Bel ons voor het maken van een afspraak.

De laatste jaren valt op dat steeds meer ondernemers de overstap maken van een eenmanszaak naar de BV. Naast de vele voordelen van de BV kleven en er voor kleine ondernemers ook wel nadelen aan de rechtsvorm.

Buiten kijf staat dat de BV u in privé beter beschermt tegen aansprakelijkheid doordat privé- en zakelijk vermogen van elkaar gescheiden wordt. Leveranciers en dienstverleners die producten en diensten aan de onderneming leveren, kunnen zich echter wel op de overstappende ondernemer in privé verhalen voor schulden die betrekking hebben op afspraken en contracten die vóór de overstap zijn aangegaan. Als de BV die verplichting netjes nakomt, is er uiteraard niets aan de hand. Overweegt u de overstap te maken, realiseer u dan dat de BV niet uw privé aansprakelijkheid voor bestaande vorderingen wegneemt.

Voorkom ook dat u, wanneer u faillissement vreest en om die reden overstapt, nog even snel wat onderdelen uit de activa voor een te lage prijs van de hand doet en daarmee uw schuldeisers tekort doet. De curator zal u dan aanspreken op een zogenaamde paulianeuze handeling (kwade trouw). Voorkomt u dergelijke handelingen, dan leidt het in slechte tijden overstappen naar de BV niet tot een paulianeuze handeling

Voor leveranciers en dienstverleners is het net als voorheen ook in deze situatie zaak om de solvabiliteit van hun klanten na te gaan. Daarmee kunnen zij zichzelf meer zekerheid verschaffen. Instrumenten die zij daartoe hebben zijn onder meer het vragen van een voorschot, eigendomsvoorbehoud op geleverde goederen of factoring.

Wilt u meer weten over de overstap van eenmanszaak naar BV? Bel ons voor het maken van een afspraak.

Vorig jaar heeft het kabinet besloten tot nader onderzoek te laten verrichten naar het bestaansrecht van de legitieme portie. Het onderzoek is uitgevoerd door wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen. De centrale vraag was of de legitieme portie voor kinderen jonger dan 21 jaar nog op draagvlak in de samenleving kan rekenen.

Uit het onderzoek blijkt dat 19% van de Nederlandse bevolking in alle gevallen tegen de legitieme portie is. Een percentage van 40%. Een percentage van eveneens 40% is in sommige in de enquête omschreven gevallen voor en in andere tegen. Dat betekent dat het grootste deel van de bevolking waarde hecht aan de legitieme portie, maar dat daarbinnen een grote groep vindt dat de legitieme portie niet in alle gevallen zou moeten gelden.

Vermeend gebrek aan draagvlak

De aanleiding voor het onderzoek was juist een vermeend gebrek aan maatschappelijk draagvlak Het tegengestelde is waar. De overgrote meerderheid (80%) in het onderzoek steunt algehele afschaffing niet, alleen in diverse gevallen bestaat er meer weerstand tegen de legitieme portie.

De groep die bepaalde onderdelen wel of niet willen afschaffen is zodanig verdeeld dat er geen breed draagvlak bestaat om het mogelijk te maken in specifieke gevallen de legitieme portie aan kinderen te ontzeggen.

Literatuur

Uit de sociaalwetenschappelijke literatuur blijkt voor afschaffing van de legitieme portie soms wordt gesteld dat familiebanden losser zouden zijn geworden vanwege een individualistischer maatschappij. Daar blijkt echter geen bewijs te vinden in sociologisch onderzoek. Familienetwerken zijn ingewikkelder geworden, maar de onderlinge verbondenheid neemt niet af. Ook in andere landen blijkt de familieband een belangrijke reden voor het behoud van de legitieme portie.

Wilt u meer weten over de legitieme portie? Bel ons voor het maken van een afspraak.

Het instellen van een sociaal notariaat kan een oplossing zijn voor de toegankelijkheid va ven de notaris voor mensen met een krappe beurs. Notariële dienstverlening blijkt niet voor iedereen betaal baar te zijn, terwijl er wel een grote behoefte naar is. Dat concludeert het WODC (Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum) in een onlangs verschenen rapport.

Met een sociaal notariaat kunnen in de toekomst problemen en daarmee ook toekomstige kosten worden voorkomen voor mensen met een kleine beurs. Het is ook belangrijk voor hulp bij de afwikkeling van ingewikkelde nalatenschappen. Het is echter de vraag of het notariaat deze taak aankan als de vraag naar diensten door een sociaal notariaat gaat toenemen. Ook de kosten zijn een mogelijke hindernis. Het WODC heeft op dat punt voorstellen gedaan:

• het wijzigen van het artikel in de Notariswet waarin het verlenen van diensten aan minder draagkrachtige mensen is geregeld, zodat dat artikel beter aansluit op de behoeften van de doelgroep;
• het toevoegen van de notaris aan het stelsel voor gefinancierde rechtsbijstand;
• het opnemen van notariële diensten in een rechtsbijstandsverzekering of andere producten;
• het verdelen van de kosten over notariskantoren via een fonds of andere financieringsvorm;
• een financiering vanuit de overheid via bijzondere bijstand van de gemeente, en
• een combinatie van financiering door de overheid en het notariaat.

Gefinancierde rechtsbijstand

De beroepsorganisatie van notarissen KNB vindt het instellen van een sociaal notariaat met dienstverlening tegen gereduceerde kosten een rechtvaardige oplossing, maar dat het ook nadelen heeft. Sociaal notariaat is volgens de KNB mogelijk als wordt aangesloten bij het systeem van gefinancierde rechtsbijstand. Notarissen doen daarin dan mee op vrijwillige basis en ontvangen naast de eigen bijdrage van de rechtzoekende een vergoeding van de overheid. Bij ingewikkelde zaken kan mogelijk worden aangesloten bij de extra-urenregeling waarbij de notaris op basis van een vooraf ingediende begroting een hogere vergoeding kan krijgen. Dan worden naast de financiering van notariële diensten ook bijkomende kosten vergoed, zoals de kosten voor een tolk, vertalingen van een akte of het inschakelen van een arts bij toetsing van wilsbekwaamheid.

De Tweede Kamer heeft de regering gevraagd om met het WODC-rapport als basis en in overleg met de KNB scenario’s uit te werken voor de oprichting van een sociaal notariaat en in kaart te brengen wat de kosten hiervan zullen zijn.

Als een overheidslichaam (onder meer gemeente, provincie, waterschap) een pand of en stuk grond wil verkopen, moeten alle mogelijke geïnteresseerden de kans krijgen om mee te dingen naar deze onroerende zaak. De Hoge Raad heeft daarover in 2021 een duidelijk standpunt ingenomen. In de praktijk is de vraag gerezen of dit alleen geldt na de uitspraak van de Hoger Raad of dat ook eerdere gevallen kunnen worden beoordeeld of de regels zijn nageleefd.

De Hoger Raad stelt dat regels zijn gebaseerd op de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Nergens is gesteld dat die regels pas gelden vanaf de datum van het betreffende arrest of dat schending van die regels geen gevolgen zouden moeten hebben als die vóór het arrest heeft plaatsgevonden. regels zijn dus ook van toepassing op handelen van een overheidslichaam dat reeds vóór het arrest heeft plaatsgevonden.

Geen nietigheid of vernietigbaarheid

Echter, als een overheidslichaam handelt in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, levert dat nog geen strijd op met een dwingende wetsbepaling. Met de regels wordt ook niet beoogd om de geldigheid van daarmee strijdige rechtshandelingen nietig te laten verklaren of met vernietigbaarheid te treffen. Het overheidslichaam handelt dan in principe onrechtmatig tegenover een (mogelijk) gegadigde die bij die verkoop ten onrechte geen gelijke kans heeft gekregen. Daarmee wordt het overheidslichaam schadeplichtig ten opzichte van die gegadigde.

Echter, zolang de levering nog niet heeft plaatsgevonden (de leveringsakte nog niet is ondertekend), kan er aanleiding bestaan voor een verbod tot levering.

Heeft u vagen over het kopen van een onroerend zaak van een overheidslichaam? Bel ons voor het maken van een afspraak.