Bent u wilsonbekwaam en is er eerder geen levenstestament of notariële volmacht opgesteld, dan krijgt u te maken met de wettelijke bescherming. De kantonrechter benoemt iemand die uw financiële en/of medische belangen gaat behartigen.

Wie dat wordt, is afhankelijk van wat de rechter nodig vindt. Daar heeft u zelf geen invloed meer op. Als u getrouwd bent en uw partner is wilsbekwaam, dan zal de rechter toch een bewindvoerder benoemen. Dat kan uw echtgenoot zijn, maar dat hoeft niet altijd.

Er zijn drie verschillende mogelijkheden: bewind, curatele of mentorschap.

Bewind

Bent u door uw lichamelijke en/of geestelijke toestand tijdelijk of blijvend niet meer in staat uw financiën te regelen? Dan benoemt de kantonrechter een bewindvoerder.

Bij een bewind wordt uw vermogen beschermd. U verliest de bevoegdheid om zelf te bepalen wat u met uw vermogen doet of laat. Beslissingen daarover worden gemaakt door de bewindvoerder. Hij doet dit zoveel mogelijk samen met u. Maar de bewindvoerder kan niet alles. Zo heeft hij voor het verkopen of schenken van goederen en het doen van grote uitgaven (boven de 2.000 euro) uw toestemming nodig. Als u zelf die toestemming niet meer kunt geven, is een machtiging van de kantonrechter nodig. Dit geldt ook als de bewindvoerder uw partner is. De bewindvoerder moet jaarlijks de financiële stukken aan de rechter laten zien.

Curatele

Bent u niet meer in staat uw eigen financiële en andere persoonlijke belangen te behartigen? Dan kan de rechter een curator benoemen. Curatele is een zwaarder middel dan bewind. Hierdoor worden uw persoonlijke belangen én uw vermogen beschermd. Bent u onder curatele gesteld, dan bent u ‘handelingsonbekwaam’. Dat betekent dat u zonder toestemming van de curator geen rechtshandelingen mag verrichten.

Mentorschap

Mensen die hun persoonlijke belangen niet meer kunnen behartigen, zijn bijvoorbeeld dementerenden, verstandelijk gehandicapten, psychiatrische patiënten of mensen die in coma liggen. Als de arts geen naaste familie (wettelijke vertegenwoordiger) kan vinden, wordt er een mentor benoemd. Het gaat met name om beslissingen die moeten worden genomen over verzorging, verpleging, behandeling of begeleiding. De mentor neemt dan, zoveel mogelijk samen met u, de beslissing. Bijvoorbeeld als u moet kiezen tussen wel of niet zelfstandig blijven wonen of als het gaat om een medische behandeling.

Wilt u meer weten over bewind, curatele of mentorschap? Bel ons voor het maken van een afspraak.

Bron KNB

Verenigingen brengen mensen met dezelfde hobby, levensbeschouwing of politieke overtuiging bij elkaar. Een vereniging heeft leden, die tijdens de algemene ledenvergadering mee mogen beslissen over belangrijke zaken binnen de vereniging.

Doel

Een vereniging wordt meestal opgericht door mensen met een gezamenlijk doel: samen sporten, muziek maken of een hobby uitoefenen. Een andere vorm is de winkeliersvereniging, waarin winkeliers samenwerken om bijvoorbeeld een aantrekkelijker winkelgebied te realiseren. En dan is er nog de Vereniging van Eigenaren (VvE). Eigenaren van een appartement zijn hier verplicht lid van en betalen via de vereniging samen voor het onderhoud van het pand.

Waarom bij de notaris?

Het oprichten van een vereniging met een notariële akte zorgt voor een scheiding tussen het eigen vermogen van de leden en het vermogen van de vereniging. Geldstromen lopen zo niet meer door elkaar. Een vereniging is een rechtspersoon. Dat betekent onder meer dat een vereniging bezittingen en schulden kan hebben en ook contracten kan afsluiten. De ‘spelregels’ van de organisatie worden officieel vastgelegd in statuten. Deze regels moeten zorgen voor een goede interne organisatie van de vereniging.

Bron KNB

De beloning van executeurs in een nalatenschap kan per testament nogal verschillen. Soms wordt een executeur benoemd die de taak ‘om niet’ moet gaan uitvoeren. Overigens kan deze de benoeming weigeren te aanvaarden. In andere gevallen mag de executeur een beloning voor zijn werkzaamheden declareren. Dat kan een vastgesteld bedrag zijn, maar ook andere vormen zijn mogelijk. Bijvoorbeeld het declareren van werkzaamheden conform iemands gebruikelijke uurtarief en het declareren van gemaakte onkosten.

De vraag is wat als loon en onkosten redelijk is in vergelijking met de omvang en samenstelling van de nalatenschap. Zo speelde onlangs een zaal voor het Hof Den Haag, waarin uiteindelijk werd geoordeeld dat de executeur buitensporig had gedeclareerd en kosten in rekening had gebracht die totaal niet in verhouding stonden tot de vrij eenvoudige nalatenschap. In vergelijking met de beloning van de executeur volgens de wettelijke regeling van 1% van het vermogen bij overlijden, rekende de executeur in dit geval het zestienvoudige daarvan, meer dan een derde van de totale omvang van de nalatenschap.

Ondanks de bepaling in het testament dat de executeur een beloning volgens zijn gebruikelijke tarief mag berekenen, mag van hem worden verwacht dat hij redelijk handelt als executeur en afwikkelingsbewindvoerder. Bij het berekenen van zijn beloning en onkosten moet hij rekening houden met de omvang van de nalatenschap. Bovendien had hij de erfgenamen tijdig moeten informeren over de te verwachten kosten.

Het Hof oordeelde dat het in strijd is met de maatschappelijke zorgvuldigheid dat de executeur de erfgenamen pas achteraf confronteert met een zeer aanzienlijke vordering voor zijn werkzaamheden en de door hem ingeschakelde derden. Het Hof bevestigde de eerdere uitspraak van de rechtbank waarin de vergoeding aanzienlijk lager werd vastgesteld.

Wilt u meer weten over de verantwoordelijkheden en beloning van het uitvoeren van de taak van executeur? Bel ons voor het maken van een afspraak.

Financiering van de aankoop van een woning en de levering daarvan zijn twee totaal verschillende handelingen. Voor wie dat onderscheid niet goed beoordeeld kunnen de gevolgen groot zijn. Bijvoorbeeld de aankoop financieren met de erfenis van een van de partners en het huis via de leveringsakte bij de notaris laten leveren aan beide partners. Het huis valt dan in de huwelijksgemeenschap.

Een dergelijke zaak speelde onlangs voor de rechter. De man heeft van zijn ouders een vermogen geërfd onder uitsluitingsclausule. Dat bedrag zou bij bijvoorbeeld echtscheiding buiten de gemeenschap van goederen blijven en dus niet worden verdeeld. Met dat vermogen hebben hij en zijn vrouw een woning gekocht, in de leveringsakte is de woning aan beiden geleverd.

De wet bepaalt dat bijvoorbeeld een aangekocht huis buiten de gemeenschap blijft als de tegenprestatie voor meer dan de helft ten laste komt van een van de partners. Deze bepaling heeft betrekking op levering van – in dit geval – het huis aan één van de echtgenoten. In deze zaak is het huis echter aan beide echtgenoten geleverd, zo blijkt uit de akte van levering. Ook in het Kadaster staat vermeld dat beide partijen een aandeel in deze onroerende zaak hebben, ieder voor de helft. Dat betekent dat de woning moet worden verdeeld.

Vanwege de financiering met privévermogen van de man heeft hij een vergoedingsrecht op de huwelijksgemeenschap. De rechter stelde in deze zaak de hoogte van het vergoedingsrecht vast op de volledige actuele marktwaarde van de woning. Dat betekende dat de man geen vergoeding wegens overbedeling aan zijn ex-vrouw is verschuldigd.

Wilt u meer weten over de relatie tussen financiering van de aankoop van een woning en de levering daarvan? Bel ons voor het maken van een afspraak.

Woningnood tegenover beleggers die woningen opkomen en gaan verhuren is voor veel lokale overheden aanleiding om de woningmarkt te verbeteren en een zelfbewoningsplicht te hanteren. Daarmee hebben starters op de woningmarkt een eerlijker kans om voor een huis in aanmerking te komen.

Zelfbewoningsplicht houdt in dat een koper van een huis of appartement voor een periode van meestal drie tot vijf jaar verplicht is om zelf in d woning te gaan wonen. Ook de volgende kopers krijgen met die plicht te maken. Daarmee beperkt een overheid het eigendomsrecht van een eigenaar. Kan dat zomaar? Dat kan in elk geval als de gemeente eigenaar is van de grond. Echter, dan moet een gemeente wel aantonen dat het besluit voldoet aan de eisen van behoorlijke bestuur en de noodzaak van de ingreep deugdelijk moeten onderbouwen.

Gemeenten hebben veel minder mogelijkheden bij woningen waarvan zij niet de grond in eigendom hebben. Bestemmingsplannen bieden hier uitkomst. De zelfbewoningsplicht kan worden opgenomen in een publiekrechtelijk exploitatieplan of in een privaatrechtelijke overeenkomst.

Mogelijkheden voor VVE

De wet regelt dat eigenaren van appartementsrechten het privégedeelte aan derden mogen verhuren. Diezelfde wet maakt het mogelijk dat in het splitsingsreglement beperkingen worden opgenomen. Soms gaat het dan om de regel dat verhuur aan derden alleen is toegestaan na toestemming van de VvE of het bestuur. Soms gaat het om een algeheel verbod op verhuur.

Als voor verhuur toestemming van de VvE of het bestuur nodig is, mag die niet zonder goede reden worden geweigerd. Als de VVE of het bestuur geen redelijke gronden voor die weigering aanvoeren, kan de eigenaar aan de kantonrechter een vervangende machtiging vragen, waarmee hij of zij het appartement alsnog mag verhuren. De kantonrechter toetst in dat geval of het verzoek op redelijke gronden is geweigerd. Het enkele feit dat een eigenaar zijn appartement aan een derde wil verhuren, is geen geldige weigeringsgrond. VvE of het bestuur moet relevante feiten en omstandigheden meewegen en afzetten tegen de belangen van alle partijen. Aspecten die hierbij een rol spelen zijn onder meer overeenstemming met de contractuele bestemming, gevolgen voor de aangrenzende bewoners en bewoonbaarheid van het complex, duur van het voorgenomen gebruik door de derde en door de eigenaar te geven zekerheden kunnen bij tekortkomingen door de huurder.

Wilt u meer weten over mogelijkheden tot (ver)huur van in eigendom zijnde appartementen? Bel ons voor het maken van een afspraak.

Pas de wet aan, zodat de civiele rechter in bepaalde situaties onwaardigheid kan vaststellen. Dat adviseert Marije de Vries, die aan de Rijksuniversiteit Groningen promoveerde op onwaardigheid.

De Vries studeerde af op een erfrechtelijk onderwerp. ‘Maar ik wilde verder met onderzoek. In mijn master kwamen zowel privaat- als strafrecht voorbij, onwaardigheid komt daarin samen. Het spreekt ook wel tot de verbeelding. Het gaat vaak om hele ernstige feiten. Moord en doodslag.’

Redenen voor onwaardigheid

Voor haar onderzoek keek De Vries naar artikel 4:3 Burgerlijk Wetboek. Daarin staan 5 gronden wanneer iemand onwaardig is om een nalatenschap te krijgen. ‘Dat zijn het opzettelijk ombrengen van de erflater, opzettelijk een misdrijf plegen tegen de erflater waar een maximum van minstens 4 jaar gevangenisstraf op staat, het lasterlijk beschuldigen van de erflater, het dwingen of beletten van de erflater om een uiterste wilsbeschikking te maken en het verduisteren, vernietigen of vervalsen van de uiterste wil.’

Bloedige hand

‘De eerste categorie zie je regelmatig terug in de media. De bloedige hand erft niet. De tweede categorie komt ook nog wel voor, maar de andere categorieën vele malen minder. Testamenten worden bij de notaris opgesteld en die waarborgt dat het testament weergeeft wat de erflater wil. Kleine dingen kun je regelen in een codicil. Dat kan soms door familie in de kachel worden gegooid, wat tot onwaardigheid leidt. Al is dat wel moeilijk om te bewijzen.’

Belgisch recht

De Vries keek voor haar onderzoek ook hoe onwaardigheid in België is geregeld. ‘Op onderdelen is het Belgisch recht anders. Daar is gekozen voor een aparte regeling in het wettelijke erfrecht en in het testamentaire erfrecht. Als de dader is overleden, en er dus geen strafprocedure kan volgen, heeft de civiele rechter in bepaalde situaties een rol. Zou het in Nederland niet voor de hand liggen om die ook een rol te geven?’ Zij verwijst daarbij ook naar een uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). ‘De Roemeense wet vereiste een veroordeling voor onwaardigheid. Die kon niet volgen, omdat de dader zelfmoord had gepleegd. Maar in deze zaak had de dader zijn daad bekend, de familie en autoriteiten twijfelden er ook niet aan. Het EHRM stelde dat je in die specifieke situatie niet te strikt moet vasthouden aan de eis dat er een strafrechtelijke veroordeling moet zijn.’

Redelijkheid en billijkheid

In Nederland moet de rechter nu nog in bepaalde gevallen terugvallen op redelijkheid en billijkheid om te voorkomen dat iemand erft. De Vries pleit er voor om de civiele rechter een rol te geven bij het vaststellen van onwaardigheid in bepaalde situaties, zodat het teruggrijpen naar de redelijkheid en billijkheid niet meer nodig is.

Beuningse martelmoord

Een bekende zaak in Nederland is de Beuningse martelmoord. ‘Daarbij is de dader strafrechtelijk niet veroordeeld, omdat hij handelde in een psychose. Dus mocht hij van de rechtbank gewoon erven.’ Kamervragen volgden en de minister overwoog de wet aan te passen. ‘Maar het is de vraag of hij dat nog gaat oppakken nu het gerechtshof in hoger beroep heeft geoordeeld dat hij toch niet mag erven. Mijn conclusie is in ieder geval dat het goed is om de wet aan te passen. Ook voor deze gevallen.’

Bron KNB

Bij sommige grondtransacties moeten alle alarmbellen afgaan. Een deel van de oplossing kan zijn dat notarissen kritischer voorlichten, adviseren en controleren. Tweede Kamerleden Inge van Dijk en Eline Vedder (beiden CDA) willen van de ministers van Financiën en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties weten of zij dat ook zo zien.

De CDA’ers komen met een aantal mogelijke oplossingen om speculatieve grondhandel tegen te gaan. Naast een belangrijkere rol voor de notaris denken zij ook aan strenger toezicht door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Autoriteit Consument en Markt (ACM).

Rol notaris

Aanleiding voor de Kamervragen is een Radar-uitzending van begin april begin deze maand. Het tv-programma liet zien hoe geraffineerd dubieuze grondhandelaren te werk gaan om mensen om de tuin te leiden. In de uitzending werd ook benadrukt dat het verstandig zou zijn om de notaris eerder in het koopproces te betrekken.

Bron: KNB

Als u erfgenaam bent, dan kunt u kiezen of en hoe u de erfenis aanvaardt. Iedere erfgenaam neemt een eigen beslissing over aanvaarden of verwerpen. Als u de erfenis aanvaardt, bent u ook aansprakelijk voor eventuele schulden van de overledene. Ook heeft de aanvaarding mogelijk gevolgen voor uw uitkering of toeslagen.

Bij het al dan niet aanvaarden van een erfenis kunt u kiezen uit drie mogelijkheden:

1. Zuiver aanvaarden: U aanvaardt de nalatenschap en bent (samen met de andere erfgenamen die zuiver hebben aanvaard) aansprakelijk voor eventuele schulden. Meer over zuiver aanvaarden
2. Beneficiair aanvaarden: U aanvaardt de nalatenschap, maar hoeft eventuele schulden niet uit eigen zak te betalen. Meer over beneficiair aanvaarden
3. Verwerpen: U krijgt niets uit de nalatenschap en bent ook niet aansprakelijk voor eventuele schulden. Meer over verwerpen

Wanneer kiezen?

De meeste erfgenamen nemen de beslissing binnen drie maanden na het overlijden. Dan weten ze ongeveer of er schulden zijn en of de bezittingen en het vermogen opwegen tegen de schulden. Eventuele schuldeisers kunnen hun geld pas na drie maanden opeisen.

Per ongeluk aanvaarden

Als u nog niet zeker weet of u zuiver wilt aanvaarden, pas dan op dat u zich niet als erfgenaam gedraagt. Bijvoorbeeld door waardevolle spullen van de overledene mee naar huis te nemen of geld op te nemen van de gezamenlijke rekening. Op het moment dat u door uw gedrag een erfenis (per ongeluk) aanvaardt, aanvaardt u de erfenis mét eventuele schulden.

Uitkering, toeslagen of pensioen

Als u een bijstandsuitkering heeft of in de schuldsanering zit, dan moet u uw erfenis melden. Bij zorgtoeslag, een studiebeurs of huurtoeslag kan de erfenis van invloed zijn op uw toeslag of beurs. Een erfenis heeft geen gevolgen voor een pensioen en AOW-uitkering.

Erfgenaam jonger dan 18

Om hen te beschermen tegen eventuele schulden kunnen minderjarigen kiezen tussen beneficiair aanvaarden en verwerpen van een erfenis.

Wilt u meer weten over het al dan niet aanvaarden van een erfenis? Bel ons voor het maken van een afspraak.

In een testament legt u vast wat er met uw nalatenschap moet gebeuren en hoe dat moet worden afgewikkeld. In een levenstestament legt u juist vast wat er moet gebeuren als u nog wel leeft, maar niet meer in staat bent om zelf beslissingen te nemen. Daarmee voorkomt u dat de kantonrechter gaat bepalen wie bevoegd is om namens u te handelen. Dat zou dan iemand kunnen zijn waaraan u dat niet zou toevertrouwen.

Aan de basis van het principe van levenstestamenten staat nauw overleg tussen notarissen, rechters, artsen en banken. Hun inbreng is verwerkt in de documenten die notarissen als basis voor het maatwerk voor u hanteren. In het levenstestament legt u uw wensen op persoonlijk, financieel en medisch gebied vast voor de situatie dat u ooit niet meer in staat zou zijn om deze wensen zelf uit te drukken. Dank daarbij aan wensen over uw vermogen, eventuele schenkingen en eventuele medische wensen.

Meestal bevat een levenstestament een volmacht voor uw financiële belangen en een volmacht voor uw persoonlijke en medische belangen. In het levenstestament bepaalt u wie namens u kan handelen wanneer u daar zelf niet meer toe in staat bent. Vaak is dat een partner of een of meer kinderen, maar u kunt daar ook derden voor aanwijzen. U regelt daarin ook de bevoegdheden van de gemachtigde, bijvoorbeeld het beheren van bankrekeningen, het regelen van belastingzaken, onder welke voorwaarden uw woning verkocht mag worden of schenkingen en giften mogen worden gedaan.

Uw levenstestament wordt – net als uw testament – geregistreerd in het Centraal Levenstestamentenregister. Daartoe bevoegde personen mogen het levenstestament inzien en ervoor zorgen dat uitvoering wordt gegeven aan uw wensen.

Medische volmacht

Het levenstestament biedt de mogelijkheid er medische wilsverklaringen aan te hechten. Daarin kunt u vastleggen over onder meer het al dan niet doorbehandelen in bepaalde situaties, het al dan niet toepassen van euthanasie,

Het is wel belangrijk dat u het medische uittreksel van het levenstestament aan uw huisarts geeft. Dat is het gedeelte van het levenstestament waarin de medische volmacht en de medische verklaring(en))zijn vastgelegd. De huisarts kan deze toevoegen aan uw medisch dossier. Het verdient aanbeveling om elk jaar bij de huisarts langs te gaan om de medische volmacht te bespreken en opnieuw te bekrachtigen. Met een verouderde volmacht kan de huisarts niet zonder meer besluiten om bepaalde handelingen al dan niet uit te voeren. Dat risico is niet helemaal weg als u wel recent nog de volmacht bij de huisarts heeft bekrachtigd, die blijft zijn of haar eigen verantwoordelijkheid houden.

Wilt u meer weten over de mogelijkheden van een levenstestament? Bel ons voor het maken van een afspraak.

Het komt vaak voor dat de aandelen in een BV zijn ondergebracht in een Stichting Administratiekantoor (STAK). Daarmee staan de aandeelhouders op een wat grotere afstand van de onderneming, zodat het bestuur van de onderneming slagvaardig kan handelen. Na verloop van tijd kan het wenselijk zijn – vanuit aandeelhouders of vanuit het stichtingsbestuur – om de aandelen te decertificeren. Onder welke voorwaarden dat kan, hangt af van de tekst in de administratievoorwaarden van de stichting.

Een voorbeeld van de wenselijkheid van decertificering is het overlijden van een certificaathouder met als gevolg dat alle certificaten in één hand terecht komen. Die persoon kan belang hebben bij decertificering.

Onlangs diende een dergelijke zaak voor het Hof Den Bosch. In de administratievoorwaarden was opgenomen dat alleen het bestuur van de stichting tot decertificatie van de aandelen kan overgaan. Ook was opgenomen dat certificaathouders geen decertificering van de aandelen kunnen verlangen, tenzij alle certificaten van aandelen worden gehouden door één persoon.

Zowel uit de statuten van de betreffende stichting als de administratievoorwaarden blijkt dat een besluit over decertificering alleen door het bestuur van de stichting kan worden genomen en dat het ook alleen kan met algemene stemmen “kan” besluiten. Er is daarmee – blijkens het woord “kan” sprake van een zogenaamde discretionaire bevoegdheid. Dat is de bevoegdheid van het bestuur om zelf te bepalen of en hoe het bestuur de bevoegdheid zal gebruiken.

Geen onbegrensde bevoegdheid

Dat houdt in dit geval in dat degene die alle certificaten in bezit heeft, niet zonder meer decertificering kan verlangen. Aan de andere kant wil het ook niet zeggen dat het bestuur van de stichting een onbegrensde bevoegdheid heeft om een verzoek tot decertificering af te wijzen. Het in handen komen van de aandelen bij één persoon kan een belangrijke reden voor decertificering zijn. Maar het kan ook de bedoeling van de certificering geweest zijn om de zeggenschap van de aandeelhouders ook definitief uit te sluiten als slechts één aandeelhouder alle aandelen houdt of als het in verband met de continuïteit van de onderneming niet verantwoord is de zeggenschap in handen te leggen van de enige certificaathouder. Dat zijn gronden om een verzoek tot decertificering af te wijzen.

Wilt u meer weten over certificering en decertificering van aandelen? Bel ons voor het maken van een afspraak.