Auteur: admin

Wat is estate planning?

Estate betekent nalatenschap. Het begrip estate planning komt oorspronkelijk uit de Verenigde Staten en slaat op juridische en fiscale begeleiding van de overgang en het behoud van (familie)vermogen. Het is eigenlijk een gecontroleerde en gefaseerde vorm van vermogensoverdracht.

Zowel hoogconjunctuur – een sterke economie waarin veel geld wordt verdiend – als crises hebben flinke invloed op de omvang van vermogens. Het doel van estate planning is om het opgebouwde vermogen fiscaal zo voordelig mogelijk over te dragen aan erfgenamen. Hoe dat het beste kan heeft alles te maken met schenk- en erfbelasting.

Het komt er op neer dat u, zonder het totale vermogen al te erg aan te tasten, uw toekomstige nalatenschap zodanig verlaagt dat daarover zo min mogelijk erfbelasting hoeft te worden betaald. U krijgt in dat traject te maken met schenkingsrecht, erfrecht, huwelijksvermogensrecht en fiscaal recht. Met wezenlijke vragen zoals “moeten wij onze huwelijkse voorwaarden wijzigen of niet” en “is het verstandig om al tijdens ons leven vermogen over te dragen?” Hoe dan ook, de te treffen regelingen moeten naadloos op elkaar aansluiten om uw doel te bereiken.

Schenkingsvarianten

Schenkingen kunt u juridisch gezien op verschillende manieren doen: op papier, in geld of in goederen. Daarnaast kunt u er voor kiezen wie de schenkbelasting moet betalen. Als u zelf de schenkbelasting wilt betalen, moet u een schenking “vrij van recht” doen. Als u dat niet doet, betaalt de ontvanger de belasting.

Schenking op papier

Om uiteindelijk erfbelasting op uw erfenis te besparen, kunt u een schenking op papier aan uw kinderen doen. U verklaart dan in de schenkingsakte dat u een bepaald bedrag schuldig bent aan uw kinderen, dat u over dit bedrag rente betaalt en dat de schuld pas opeisbaar is als u en uw partner zijn overleden. De Belastingdienst accepteert deze schenkingsvorm als u die in een akte heeft vastgelegd en ook daadwerkelijk jaarlijks rente betaalt.

Voordeel: u houdt het geld in uw beurs, u maakt toch gebruik van de geldende schenkingsvrijstellingen en u regelt zo dat er uiteindelijk minder erfbelasting over uw erfenis moet worden betaald. Drie vliegen in één klap.

Schenking in geld of in goederen

U kunt een schenking doen in geld of in goederen. Goederen zijn bijvoorbeeld een huis, effecten, aanmerkelijk belang aandelen in uw BV, kunst en antiek. Kwijtschelding van schulden, bijvoorbeeld uitgeleend geld aan uw kind, is ook een schenking.

U kunt veel belasting besparen als u goederen schenkt die in de toekomst waarschijnlijk veel meer geld waard worden. Daar tegenover staat dat u bij het schenken van goederen ook met andere belastingen te maken kunt krijgen, zoals overdrachtsbelasting en inkomstenbelasting.

Uw voorwaarden

De Belastingdienst accepteert een schenking altijd als deze is vastgelegd in een notariële akte. Daarmee staat bijvoorbeeld de schenkingsdatum onbetwistbaar vast, onder meer van belang voor de 180-dagentermijn. Deze termijn is van toepassing bij overlijden. Als tussen de schenkingsdatum en de datum van overlijden van de schenker minder dan 180 dagen zit, wordt de schenking toch bij de erfenis geteld en moet er erfbelasting over worden betaald.

Net als in uw testament kunt u ook aan schenkingen voorwaarden verbinden. U kunt voorkomen dat bij een eventuele echtscheiding van uw kinderen hun partners recht hebben op de helft van de schenking. Daarvoor is een uitsluitingsclausule in de schenkingsakte nodig. Deze clausule houdt in dat de schenking niet in hun “huwelijksgoederengemeenschap” gaat vallen. Daarmee heeft de ‘koude kant’, de aan­getrouwde familie bij echtscheiding geen recht op de helft van de schenking.

U hebt ook de mogelijkheid om “vrij van recht’ te schenken. In dat geval neemt u zelf de schenkbelasting voor uw rekening. Dit is dus een extra bevoordeling van de verkrijger. De totale schenking bestaat dan uit de waarde die u wilt geven plus de waarde van de daarbij horende schenkbelasting. Uiteindelijk betaalt u dan schenkingsrecht over de totale schenking.

Testament zonder kinderen

Hebt u geen kinderen? Zonder testament erft uw partner na uw overlijden uw erfenis. Als die vervolgens ook overlijdt, gaat de erfenis naar diens bloedverwanten. Naar ouders, broers, zussen en hun kinderen. Zo is het in het wettelijk erfrecht bepaald. U kunt daarvan afwijken als u dat wilt. Met een testament.

U kunt in uw testament bijvoorbeeld regelen welke familieleden wel en welke niet in aanmerking komen voor (een deel van) uw erfenis. Of een of meer goede doelen in uw testament opnemen. Er zijn verschillende mogelijkheden om bij uw overlijden iets na te laten aan een goed doel. Bijvoorbeeld met een legaat in uw testament, of zelfs het benoemen van een of meerdere goede doelen tot erfgenaam. Uw nalatenschap wordt dan onder het goede doel en de andere erfgenamen verdeeld in de percentages zoals u dat heeft aangegeven in uw testament. En, u kunt ook zelf een goed doel oprichten. Dat kan zowel tijdens uw leven als bij testament. Doet u het bij testament, dan vindt de oprichting na uw overlijden plaats. Uw erfenis gaat dan belastingvrij naar het fonds (het goede doel) dat u in uw testament hebt bedoeld. Om dit goed te laten verlopen, moet u in uw testament de statuten van het goede doel vastleggen en de eerste bestuursleden benoemen.

Testament voor samenwoners

Woont u samen en bent u niet getrouwd of als partners geregistreerd? Als u wilt dat uw partner toch uw erfgenaam wordt, dan moet u daarvoor een testament maken. Zonder testament zijn uw familieleden, uw “bloedverwanten” uw erfgenaam, uw partner krijgt dan niets.

Mocht één van u onverhoopt overlijden en wilt u dat uw achterblijvende partner in het huis kan blijven wonen, dan hebt u een zogenaamd verblijvings­beding nodig. Die kunt u opnemen in uw samenlevingscontract. Zo’n verblijvingsbeding garandeert dat u de voorheen gemeenschap­pelijke goederen helemaal in eigendom krijgt. U hebt daarvoor geen apart testament nodig. Dat heeft u wel nodig als u samen een huis hebt gekocht. Zonder testament krijgt u erfrechtelijke problemen. Als uw partner in zo’n situatie overlijdt, dan valt de gedeeltelijke eigendom van het huis van uw partner toe aan diens nalatenschap, dus aan zijn of haar erfgenamen. En dat bent u niet automatisch! Regel het, het scheelt u uiteindelijk veel onrust en veel geld.

Wilt u absolute zekerheid voor uw partner, maak dan elk een testament. U kunt daarin de partner waarmee u samenwoont tot uw erfgenaam benoemen en bepalen dat de vorderingen van overige erfgenamen op hem of haar pas opeisbaar zijn na diens overlijden. Voorwaarde is wel dat u een gemeenschappelijke huishouding voert en een notariële samenlevingsovereenkomst hebt.

Een testament maken

Wilt u zekerheid over de verdeling van uw erfenis na uw overlijden? De meeste zekerheid bereikt u in een testament. Daarin legt u vast wat u wilt en hoe u dat wilt. De wet geeft een aantal standaardregels. Die regels zijn van toepassing als u geen testament maakt. De wet laat daarmee veel zaken open. Eigenlijk laat de wet dat over aan uw erfgenamen, althans als u geen testament heeft gemaakt. Met een testament bepaalt u zelf alles en moeten uw erfgenamen zich daaraan houden.

Iedereen vanaf 16 jaar mag een testament maken. U kunt dat niet zomaar doen, de overheid heeft ons de taak gegeven om er voor te zorgen dat dit op een zodanige manier gebeurt dat het juridisch allemaal klopt. Zodat ook echt in de praktijk zal gebeuren wat u hebt bedoeld. Wij weten precies wat juridisch wel en niet kan. Ook al kunt u veel regelen in uw testament, er zijn altijd weer wettelijke voorschriften aan verbonden. Voorschriften waar wij helemaal in thuis zijn. Met kennis van zaken over de vele mogelijkheden en voordelen die een testament daarnaast biedt.

Uiteindelijk leggen wij uw wensen vast in een notariële akte, uw testament. Voordat het zover is hebben wij u geïnformeerd en voorgelicht over de zaken waarop u in uw situatie speciaal moet letten. Alle voor u relevante haken en ogen komen aan bod. Vervolgens ondertekenen u en wij de akte, die met die handeling ook rechtskracht krijgt. Wij registreren de akte in het Centraal Testamenten Register. Daarin komt alleen te staan dat u op een bepaalde datum bij ons het testament hebt opgemaakt, dus niet de inhoud van uw testament. Wij bewaren de akte zelf in onze kluis. U krijgt een afschrift mee.

U kunt uw testament altijd wijzigen. Dat gaat niet met simpele doorhaling van wat u niet meer wilt en aanvulling met wat u wel wilt. Het wijzigen van uw testament kan alleen door het maken van een nieuw testament. Wijzigen is op ieder moment mogelijk en gebeurt ook bij (en door) ons.

Uw erfgenamen volgens de wet

Als u geen testament hebt gemaakt, bepaalt de wet wie uw erfgenamen zijn. Voor het verdelen van uw erfenis na uw overlijden gelden enkele standaardregels. Met een testament kunt u afwijken van die standaardregels. De erfenis bestaat uit uw vermogen, dat weer is opgebouwd uit uw bezittingen en schulden. Het vermogen dat u nalaat gaat over op uw erfgenamen. Wilt u invloed op wie welke delen van uw vermogen krijgt, maak dan gebruik van de mogelijkheid om een testament op te maken.

De wet bevat dus de standaardregels. Uw erfgenamen worden in vier groepen verdeeld, die ook in volgorde van rangorde aan de beurt komen. In dit wettelijk erfrecht komen alleen bloedverwanten in aanmerking voor uw erfenis. Voor uw partner (echtgenoot of geregistreerd partner) is een uitzondering gemaakt op deze regel.

  • Groep 1: Uw echtgenoot of geregistreerd partner en uw kinderen. Zij erven elk een even groot deel.
  • Groep 1A: Uw kleinkinderen
  • Groep 2: Alle overige verkrijgers

Als er uiteindelijk ook geen bloedverwant in groep 2 blijkt te zijn, dan is de Staat der Nederlanden de gelukkige. Hier kunt u iets aan doen, met een testament kunt u van deze standaardregel(s) afwijken.

Ondernemerstestament is bittere noodzaak

Voor vrijwel elke ondernemer is het belangrijk dat zijn bedrijf wordt voortgezet. U hebt er jaren werk in zitten, een bedrijf op- en uitgebouwd. Natuurlijk wilt u voorkomen dat uw bedrijf bij calamiteiten zou ophouden te bestaan. Eén van die calamiteiten is overlijden. Als u onverwacht zou overlijden kan uw bedrijf van het ene op het andere moment volledig stuurloos worden. Met alle gevolgen van dien voor uw familie, uw relaties en uw personeel.

Wat kunt u doen om te voorkomen dat uw onderneming in de problemen komt in een situatie waarin u er ineens niet meer bent? Maak een ondernemerstestament. Een goed ondernemerstestament zorgt voor continuïteit van uw bedrijf, zonder dat belangen van uw andere erfgenamen verwaarloosd worden. De term “ondernemerstestament” zult u overigens tevergeefs zoeken in wetten en regels. Een ‘ondernemerstestament’ is een testament waarin u als ondernemer / directeur-grootaandeelhouder (DGA) bepaalt wat er na uw overlijden met uw bedrijf moet gebeuren.

Van alles te regelen

U kunt in uw testament van alles regelen. Naar wie gaan de aandelen? Is dat tegen betaling of “om niet” (gratis)? Hoe moet de waarde van de aandelen worden vastgesteld? En, moet die waarde direct in zijn geheel of juist in termijnen worden betaald? Hoe zit het in dat geval met rentebetaling? En wat gebeurt er richting fiscus? Moet er direct worden afgerekend voor de Inkomstenbelasting of mag de fiscale claim worden doorgeschoven? En wat als de voortzetter de aandelen binnen een bepaalde periode verkoopt, krijgen de andere kinderen dan hun deel van de waardestijging? Of als de voortzetter overlijdt? Gaan de aandelen dan naar uw partner of naar uw andere kind(eren)? Vragen genoeg, en er zijn er nog wel meer …. Want ook over de verdeling van uw privébezit en over de verzorging van uw nabestaanden legt u daarin uw wensen vast.

Hoe dan ook, met een ondernemerstestament voorkomt u dat uw erfgenamen het niet eens kunnen worden over de voortzetting van uw bedrijf. U voorkomt dat het bedrijf wordt verkocht en de opbrengst met de nodige ruzies verdeeld moet worden. Of dat de onderneming failliet gaat, in waarde afneemt.

En wilt u ook de hele afwikkeling in handen leggen van iemand die u volledig vertrouwt? Benoem dan een executeur in uw testament. Die heeft veel bevoegdheden, hij vertegenwoordigt ondermeer de kinderen, maar wel vanuit een onafhankelijke positie. Hij kan zelfstandig schulden betalen, spullen verkopen en legaten afgeven.

De executeur is heel flexibel. Hij kan namelijk ook adviseur zijn voor de voortzetter van het bedrijf. Of, als u dat wilt, zelfs tijdelijk de leiding van uw bedrijf krijgen. U bepaalt uiteindelijk welke rol de executeur mag spelen. En, om te kunnen inspelen op veranderende omstandigheden, is het slim om elke vijf jaar uw ondernemerstestament opnieuw met ons tegen het licht te houden, te bekijken of de keuzes van destijds nog steeds zo zouden uitpakken als u wilt, en eventueel aan te passen.

Familie-opvolging. Continuïteit vóór cashen

Van elke twee eigenaren van familiebedrijven droomt er een van overdracht binnen de familie. Uit onderzoek blijkt dat achteraf die dromen niet altijd uitkomen, maar opvolging binnen de familie komt nog heel vaak voor. Continuïteit gaat meestal voor cashen.

Tweederde van alle familieondernemers heeft een beperkt beeld van de waarde van de onderneming. Het is niet makkelijk om de marktwaarde vast te stellen, accountants – en dan vooral brancheaccountants – hebben veel kennis in huis en kunnen een verantwoord waarderingsrapport maken. Doe-het-zelf schema’s werken minder goed. De marktwaarde zit namelijk ook voor een groot deel in de persoon van de ondernemer en laat zich niet vatten in een standaard doe-het-zelf berekening. En bovendien verdwijnt de persoon van de ondernemer na bedrijfsoverdracht uit beeld.

In een BV is de continuïteit verzekerd, de BV is immers een rechtspersoon. Die houdt bij uw vertrek niet op te bestaan. Verkoopt u uw aandelen, dan moet u over de opbrengst 25% inkomstenbelasting betalen, althans als u een aanmerkelijk belang hebt. Dat hebt u als u minimaal 5% van de aandelen heeft. Wordt uw bedrijf uit de BV verkocht, dan moet de verkopende BV vennootschapsbelasting betalen over de (boek)winst.

Vrijstelling overdrachtsbelasting

Als u uw bedrijf binnen de familie overdraagt, hoeft er geen overdrachtsbelasting te worden betaald over het onroerend goed van het bedrijf. Binnen de familie, dat zijn kinderen, kleinkinderen, broers, zussen of hun echtgenoten. Er gelden overigens wel een aantal voorwaarden. Zo moet uw opvolger het bedrijf minimaal drie jaar voortzetten.

Ondernemers eenmanszaak ook privé aansprakelijk

De privé aansprakelijkheid van de ondernemer in een eenmanszaak liegt er niet om. Gaat u zakelijk failliet, dan bent u ook privé failliet. U bent privé met uw hele vermogen aansprakelijk. Als u in gemeenschap van goederen getrouwd bent, dan vallen de bezittingen van uw partner daaronder. Huwelijkse voorwaarden kunnen u gedeeltelijk behoeden. Die kunt u altijd aangaan, ook al bent u al getrouwd. Wij leggen het u graag uit.

U bent dus als ondernemer ook in privé aansprakelijk voor “alle handelingen en vermogensaangelegenheden” van het bedrijf. Het gaat dan om geld, ander bezit en schulden. Er bestaat in de eenmanszaak geen onderscheid tussen privé- en ondernemingsvermogen. De schuldeisers van uw bedrijf (crediteuren), kunnen hun vordering verhalen op uw privébezit. En uw schuldeisers in uw privéleven kunnen dat doen op de bezittingen van uw onderneming.

U mag uw privérekening gebruiken voor zakelijke transacties. Daar bestaan geen regels voor. Maar het is beter om de geldstromen privé en zakelijk te scheiden en een aparte bankrekening voor uw bedrijf te openen. U houdt dan veel beter overzicht van wat u allemaal aan het doen bent.

U kunt een aantal nadelen voorkomen door – ook al bent u al getrouwd of “in partnerschap” geregistreerd – (alsnog) huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden op te stellen. Dat kost meer geld dan wanneer u dat voor uw trouwdag doet. Maar u kunt dan alsnog een scheiding aanbrengen tussen privé- en ondernemingsvermogen.

Het is ook mogelijk om al gemaakte huwelijkse voorwaarden tijdens uw huwelijk te wijzigen of op te heffen. Daarvoor hebt u elkaars medewerking nodig. U kunt voor deze oplossing kiezen als u onderling evenwichtige(r) economische verhoudingen wilt bereiken. Of met het oog op planning in verband met toekomstige erfbelasting. U kunt er ook voor kiezen om over te stappen op de wettelijke gemeenschap van goederen, bijvoorbeeld als er geen sprake (meer) is van onder­nemersrisico. Uw partner krijgt dan de helft van het opgebouwde vermogen. Ook dat kan in de toekomst flink schelen in de hoogte van de erfbelasting.

Hypotheek voor samenwoners

Hoe voorkomt u ongewenste gevolgen als u samenwonend bent en een hypothecaire geldlening wilt afsluiten om een huis te kopen of te verbouwen? Of als een van u al een hypotheek heeft? Of als u uit elkaar gaat? Het is raadzaam u vooraf goed te laten adviseren.

Voor een goede regeling zijn doorgaans een samenlevingsovereenkomst en twee partnertestamenten nodig. Daarmee sluit u al het merendeel van de mogelijke problemen uit.

Als u bijvoorbeeld samen eigenaar van het huis bent en er is geen samenleefcontract en/of testament opgesteld, dan kunnen grote problemen ontstaan bij overlijden van een van de partners. De achterblijvende partner is dan niet uw erfgenaam, dat zijn alleen uw kinderen of overige familieleden. Die erfgenamen kunnen hun erfdeel opeisen. Om daaraan te kunnen voldoen kan het zijn dat uw partner het huis moet verkopen.

Als u gaat samenwonen of juist uit elkaar gaat, kunt u een nieuwe hypotheek afsluiten. Als u zich de daarmee gepaard gaande kosten wilt besparen, kunt u ook voor een andere oplossing kiezen.

U kunt een schriftelijk verzoek bij de geldverstrekker indienen om tussentijds uw partner te laten bijschrijven of juist uitschrijven. Dat kan overigens wel grote gevolgen hebben. Uw partner wordt daarmee in het eerste geval wel aansprakelijk voor de schuld, maar heeft geen eigendomsaandeel in het huis. Dat moet dan nog geregeld worden. Wilt u dat geregeld hebben, klik dan op de link onder dit artikel, wij nemen dan snel contact met u op.

Als uw hypotheek nu op twee namen staat en u wilt uw partner laten uitschrijven, dan wordt uw inkomen getoetst. U moet immers voortaan alleen de lasten opbrengen. De geldverstrekker wil weten of u aan die verplichting kunt blijven voldoen. Ook de verzekering die aan de hypotheek is gekoppeld zal op één naam moeten worden gezet. De hypotheekverstrekker past dan de premie aan aan de nieuwe dekking.