Executeur of gevolmachtigde.
Een executeur (vroeger ook wel executeur-testamentair genoemd) is een persoon of een organisatie die in het testament door de overledene is aangewezen en de taak en bevoegdheid heeft de nalatenschap af te wikkelen. De executeur is dus als zodanig door de overledene in het testament benoemd. Dat is een verschil met een gevolmachtigde. Als er geen executeur is en er zijn meerdere erfgenamen dan is het gebruikelijk dat de erfgenamen iemand volmacht verlenen om hun te vertegenwoordigen bij de afwikkeling van de nalatenschap. De taken en bevoegdheden van de gevolmachtigde staan voornamelijk beschreven in de boedelvolmacht. Zoals gezegd ontleent een executeur zijn bevoegdheden niet aan een volmacht maar aan het testament van de overledene en aan de wet.
Wie kan benoemd worden tot executeur?
In principe kan iedere persoon maar ook iedere organisatie (rechtspersoon) benoemd worden. De wet sluit enkele personen uit, namelijk mensen die handelingsonbekwaam zijn (bijvoorbeeld een minderjarige of iemand die onder curatele is gesteld), mensen die failliet zijn of in de wettelijke schuldsaneringsregeling zitten en mensen van wie een of meer goederen onder een beschermingsbewind zijn gesteld.
Iemand kan één of meer executeurs benoemen. Zijn er meer executeur benoemd, dan zijn ze ieder zelfstandig bevoegd, tenzij in het testament anders staat beschreven.
Het is verstandig de te benoemen executeur vooraf te vragen of hij deze taak later op zich kan en wil nemen. Een nalatenschap afwikkelen is soms een hele klus en niet iedereen is in staat en ook bereid om die verantwoordelijkheid op zich te nemen.
Welke taken heeft een executeur?
De wettelijke taken van een executeur zijn het beheren van de nalatenschap en het voldoen van de schulden van de nalatenschap. Het beheer begint met het maken van een boedelbeschrijving, een overzicht van de bezittingen en schulden. De executeur moet dit overzicht aan de erfgenamen verstrekken.
Het verdelen van de nalatenschap is geen taak van de executeur. Het is echter wel mogelijk dat de overledene in zijn testament de executeur meer taken heeft gegeven dan alleen het beheer en het voldoen van schulden. Is de executeur ook benoemd als afwikkelingsbewindvoerder dan kan het zijn dat ook expliciet de bevoegdheid is toegekend om zelfstandig te beschikken over de goederen van de nalatenschap en zelfs om de nalatenschap te verdelen.
De taken van een executeur kunnen in het testament ook beperkt worden. Zo kan iemand benoemd worden tot uitvaartexecuteur met slechts de taak om de uitvaart te regelen.
Als de executeur het beheer over de nalatenschap voert, komt dat beheer ook exclusief aan hem toe. De erfgenamen zijn niet bevoegd om de goederen te beheren of erover te beschikken zolang de executeur het beheer heeft. Als de executeur klaar is met zijn werkzaamheden, kan hij de goederen van de nalatenschap ter beschikking stellen aan de erfgenamen. Daarmee eindigt zijn beheer van die goederen en kan de nalatenschap verdeeld worden. Als zijn beheer eindigt, moet de executeur rekening en verantwoording afleggen aan de erfgenamen.
Problemen, ruzie…… en dan?
Als de afwikkeling stroef gaat of de executeur wil om andere redenen bijgestaan worden door een notaris, dan kan hij een boedelnotaris aanwijzen. Soms is de verstandhouding tussen de executeur en de erfgenamen echter zodanig moeizaam dat de executeur besluit dat hij ermee wil stoppen. Hij kan dan de kantonrechter verzoeken hem te ontslaan. Dit wordt eigenlijk altijd toegewezen omdat een ongemotiveerde executeur niet wenselijk is.
Het kan echter ook voorkomen dan een executeur zijn taken niet goed uitvoert of zelfs sprake is van wanbeheer. De erfgenamen kunnen de kantonrechter verzoeken de executeur te ontslaan en (als die optie in het testament is beschreven) een andere executeur te benoemen. Als dat laatste niet mogelijk is moeten de erfgenamen samen de nalatenschap afwikkelen (of iemand daarvoor volmacht verlenen). Ontslag op verzoek van de erfgenamen kan alleen wegens “gewichtige redenen”, als aangetoond wordt dat de executeur het niet goed doet. Dat de erfgenamen aangeven er geen vertrouwen meer in te hebben is niet voldoende.
Mocht u gevraagd worden om een nalatenschap af te wikkelen, bedenk dat dat het aanvaarden van het executeurschap behoorlijke consequenties kan hebben. Het schept verplichtingen en verantwoordelijkheden. De notaris, deskundig op het gebied van boedelafwikkeling, zal u graag adviseren en bijstaan. Wilt u meer weten, neemt u dan contact op met uw notaris.
