Het onderscheid is belangrijk in verband met de aansprakelijkheid voor schulden van de overledene. Als de erfgenaam zuiver aanvaardt, loopt hij het risico dat hij uit eigen geld moet bijdragen als er meer schulden blijken te zijn dan bezittingen. Dat hoeft niet als een erfgenaam de nalatenschap beneficiair heeft aanvaard.
In de praktijk gebeurt het nog wel eens dat iemand onbedoeld een nalatenschap zuiver aanvaardt. Dat komt doordat de erfgenaam ook stilzwijgend, door bepaalde gedragingen, een nalatenschap zuiver kan aanvaarden. Dat wordt de “aanvaardingsfictie” genoemd. Het betreft meestal het beschikken over geld of goederen van de nalatenschap, waardoor iemand zich tegenover derden gedraagt als erfgenaam.
Het probleem is dat voor erfgenamen in veel gevallen niet duidelijk is welke handelingen zuivere aanvaarding (en dus aansprakelijkheid voor schulden) tot gevolg hebben. Soms dacht een erfgenaam te handelen in het belang van de boedel en draaide hij door zijn goede bedoelingen op voor de schulden van de nalatenschap.
De Wet bescherming van erfgenamen tegen schulden (Wet BETS), die op 1 september 2016 in werking is getreden, heeft als doel het aantal onbedoelde zuivere aanvaardingen te beperken en om erfgenamen (die zuiver aanvaard hebben) te beschermen tegen zogeheten onverwachte schulden.
De Wet BETS beperkt de gedragingen die leiden door zuivere aanvaarding. De wet bepaalt:
“Een erfgenaam aanvaardt de nalatenschap zuiver wanneer hij zich ondubbelzinnig en zonder voorbehoud als een zuiver aanvaard hebbende erfgenaam gedraagt doordat hij overeenkomsten aangaat strekkende tot vervreemding of bezwaring van goederen van de nalatenschap of deze op andere wijze aan het verhaal van schuldeisers onttrekt.”
“Vervreemden” betekent “van eigenaar doen wisselen”. Dit kan door verkoop maar ook door schenking, verdeling of ruiling. “Bezwaring” kan zijn verpanding van een goed of een hypotheek erop vestigen. Schuldeisers mogen niet benadeeld worden door gedragingen van erfgenamen.
Gedragingen die zuivere aanvaarding tot gevolg hebben zijn bijvoorbeeld:
- het verkopen van goederen van de nalatenschap,
- het verdelen van (inboedel)goederen,
- het betwisten van schulden van de overledene, kostbaarheden meenemen of veiligstellen voor uzelf.
Handelingen die geen zuivere aanvaarding tot gevolg hebben zijn bijvoorbeeld:
- het meenemen van fotoboeken, dagboeken of brieven (die slechts van emotionele waarde zijn),
- de woning ontruimen en de inboedel opslaan,
- kostbaarheden veiligstellen in een kluis.
Het wegbrengen van spullen naar een kringloopwinkel leidt niet tot zuivere aanvaarding als deze geen (financiële) waarde hebben. Pas hiermee wel op, u loopt een risico als later blijkt dat die goederen wel degelijk iets waard waren. Inventariseer de spullen goed en vraag bij twijfel advies aan een deskundige.
Een ander doel van de Wet BETS is om erfgenamen die zuiver aanvaard hebben te beschermen tegen “onverwachte schulden”. Denk aan schulden van de overledene die de erfgenaam niet kende en ook niet behoorde te kennen. Na het ontdekken van een onverwachte schuld moet de erfgenaam binnen drie maanden naar de rechter stappen en aantonen dat hij de schuld niet kende en ook niet behoorde te kennen. Als dat voldoende is aangetoond geeft de rechter de mogelijkheid om de nalatenschap alsnog beneficiair te aanvaarden.
Dat klinkt mooi maar er is wel een “maar”: omdat van erfgenamen wordt verlangd dat ze gedegen onderzoek doen naar schulden, zal in de praktijk niet snel sprake zijn van een onverwachte schuld.
Het hangt af van de concrete omstandigheden, maar als onverwachte schulden worden in beginsel niet aangemerkt: hypotheekschulden, debetsaldi van bankrekeningen, onbetaalde facturen, belastingschulden en erfrechtelijke schulden (legitieme portie of schuldig gebleven erfdelen van kinderen).
De Wet BETS biedt wel enige bescherming, maar als u niet het risico wilt lopen dat u met uw eigen geld schulden van de overledene moet betalen, kunt u beter de nalatenschap beneficiair aanvaarden.
Neemt u voor meer informatie en advies contact met ons op.
